زهرماری به اسم کولا!

آیا می‌دانید این لغت از کجا آمده و با خودش چه به همراه می‌آورد؟120 سال پیش، وقتی دکتر جان پمبرتون در آزمایشگاه کوچکش در آتلانتا با ترکیب چند ماده، معجون جدیدی را اختراع کرد و آن را به نام کوکاکولا به دنیا معرفی نمود، هیچ گاه فکر نمی‌کرد که این نوشیدنی و انواع مشابه آن روزی چنان مرزهای دنیا را درنوردد که در هر گوشه‌ای از جهان، جزء ثابتی از سفره غذا باشد.

با گذشت بیش از یک قرن از مصرف کولاها و مشخص شدن بسیاری از آثار سوء مصرف مداوم نوشابه‌ها، هنوز هم انواع کولاها پرطرفدارترین نوشیدنی در سراسر دنیا به شمار می‌روند و کنار گذاشتن آنها از وعده‌های غذایی به نظر غیرممکن می‌رسد. این در حالی است که با ورود و عرضه انواع نوشابه‌های رژیمی ‌و بدون قند، معدود افرادی هم که از ترس جانشان از خیر مصرف نوشابه گذشته بودند، دوباره به سمت این نوشیدنی جادویی جذب شده‌اند.

مطمئناً شما هم در اینکه مصرف انواع کولاها عوارض سوئی بر بدن دارد، شکی ندارید ولی اغلب، این طعم مطبوع نوشابه است که بر ترس از بروز عوارض غلبه می‌کند. این مطلب هم قصد ندارد شما را به طور کلی از چنین لذتی(!) محروم کند، ولی اگر شما جزو افرادی هستید که به طور مداوم نوشابه مصرف می‌کنید، بد نیست با چند تحقیق کاملاً علمی‌در مورد مصرف مداوم و طولانی مدت نوشابه آشنا شوید.

کولا در اصطلاح به گروهی از نوشابه‌های گازدار فاقد الکل گفته می‌شود که اغلب دارای دی اکسید کربن (گازکربنیک)، کارامل، کافئین، شکر و... هستند. واژه «کولا» از نام گیاه کولا گرفته شده است. دانه این گیاه که در غرب آفریقا می‌روید، در نوشابه‌های اولیه به عنوان منبع کافئین به کار می‌رفت.

اولین نوشیدنی با طعم کولا در سال1881 ساخته شد ولی واژه کولا به دنبال اختراع کوکاکولا در 8 می‌1886 توسط دکتر جانز پمبرتون وارد لغات روزمره شد. کوکاکولا در اولین سال تولید روزانه تنها 9 بطری نوشابه می‌فروخت ولی به تدریج گسترش پیدا کرد تا اینکه در سال 1895 اولین کارخانه کوکاکولا در دالاس واقع در تگزاس آمریکا به بهره‌برداری رسید. از آن پس، انواع دیگر کولا مانند پپسی‌کولا و... تولید و وارد بازار مصرف شدند.

دی اکسید کربن+ اسید+ شکر

در ساخت نوشابه از مواد مختلفی استفاده می‌شود که خوردن آنها به صورت جداگانه کمی‌ وحشتناک به نظر می‌رسد! از جمله مهمترین مواد تشکیل‌دهنده نوشابه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

- دی اکسید کربن: احتمالاً نام آب گازدار را روی بطری‌های نوشابه دیده‌اید. این گازی که از آن نام برده می‌شود، اغلب دی اکسید کربن(همان گاز کربنیک خودمان) است که با فشار وارد بطری می‌شود و وقتی در بطری را باز می‌کنید، فشار برداشته می‌شود و به صورت حباب خارج می‌شود.

- شکر: اغلب نوشابه‌ها به کمک شکر یا شیره ذرت شیرین می‌شوند ولی استفاده از شیرین‌کننده‌های مصنوعی از زمان جنگ جهانی دوم آغاز شد. اولین دسته از این شیرین‌کننده‌ها ساخارین بود که بعدها در سال 1970 بعد از اینکه اثبات شد، سرطان‌زا است، مصرف آن ممنوع شد و آسپارتام و...جای آن‌را گرفت. البته بحث و بررسی در مورد فواید و خطرات شیرین‌کننده‌های مصنوعی همچنان ادامه دارد.

- اسید: معروفترین اسیدهای به کار رفته در نوشابه اسید سیتریک و اسید فسفریک هستند. مزه تیزی که به دنبال نوشیدن کولا احساس می‌کنید، ناشی از همین اسیدها است.

- کافئین: این ماده که در بسیاری از نوشابه‌ها وجود دارد، به عنوان یک عامل محرک روی قلب و سیستم اعصاب مرکزی اثر می‌گذارد و باعث افزایش تمرکز و هوشیاری می‌شود. کافئین به طور موقت فشار خون را بالا می‌برد ولی در مورد اثرات درازمدت آن روی فشار خون هنوز یافته قابل استنادی وجود ندارد. اضطراب، احساس ناراحتی در شکم، اختلال خواب و...از سایر عوارض کافئین هستند.