کالری انسان را چاق نمی‌کند؛ چرا که هرگز نوعی غذا نیست. کالری فقط واحدی است برای اندازه‌گیری. با کالری چه چیزی را اندازه می گیرند؟ انرژی یا حرارت را. «یک کالری» مساوی است با مقدار حرارتی که دمای «یک گرم آب» را «یک درجه سانتی‌گراد» بالا می‌برد. برای اندازه‌گیری انرژی غذایی، کالری بزرگ مقیاس اندازه‌گیری است؛ یعنی یک کیلوگرم کالری. «یک کیلوگرم کالری» برابر است با هزار کالری معمولی. بسیار خوب؛ حالا ببینیم چرا گاهی گفته می‌شود که کالری باعث چاقی انسان می‌شود؟ غذایی را که می‌خورید همچون «سوخت» برای بدن خود بپندارید. تحلیل غذا در بافت‌های بدن در واقع نوعی اکسایش یا «سوختن» است. اکنون برای آن‌که بدانیم چقدر سوخت وارد بدن می‌کنیم، به یک سوخت‌سنج نیاز داریم، و این همان کالری است. هر کسی برای تامین حیات خویش، به مقدار معینی کالری نیاز دارد. دانشمندان با توجه به نیازهای افراد گوناگون، قواعدی کلی به‌دست آورده‌اند؛ مثلا دریافته‌اند که یک انسان بالغ روزانه به‌طور معمولی به 2 تا 3 هزار کالری نیاز دارد؛ ولی اگر کارگری باشد که در کارخانه کار می‌کند، بی‌شک انرژی بیشتری مصرف خواهد کرد. در این صورت وی به 3 تا 4 هزار کالری نیاز دارد. ورزشکاران و دیگر کسانی که کارهای سنگین بدنی انجام می‌دهند، باید حدود 4 هزار یا بیشتر کالری مصرف کنند. آیا می‌دانید، اگر شما بیش از نیاز خود کالری مصرف کنید، چه می‌شود؟ در چنین صورتی، سوخت اضافی مصرف نشده در بدن شما، به چربی تبدیل و در لابه‌لای بافت‌ها‌ ذخیره می‌شود. این همان چیزی است که نگرانی مردم را از کالری فراهم آورده است. شما نیز اگر بخواهید از کالری بکاهید باید از مواد قندی، نشاسته‌ای و چربی کمتر مصرف کنید.

بدن انسان را مى‌توان به یک موتور تشبیه کرد. همانطورى که هر ماشینى به سوخت احتیاج دارد بدن انسان نیز به غذا نیاز دارد. بدن با مصرف غذا انرژى لازم را براىگرما و انجام کارتامین مى‌کند و مواد لازم براى رشد و ترمیم بدن را فراهم مى‌سازد. غذا شامل مواد دیگرى نیز مى‌باشد که براى حفظ سلامتى بدن لازم است. همه این مواد را مواد مغذى گویند و روزانه ما به این مواد مغذى نیازمندیم. مقدار زیادى آب نیز باید مصرف کرد.



دانشمندان مى‌توانند مقدار انرژى مواد غذایى را با سوزاندن مقدار کمى از آنها در کالریمتر اندازگیرى کنند. این اندازگیرى نشان مى‌دهد که هر ماده غذایى چه مقدار گرما در اثر سوختن تولید مىکند. مقدار گرماى تولید شده را با واحدى بنام کالرى و یا ژول مشخص مى‌کنند. هر کارى معادل 4.2 ژول است. براى اینکه سلامتى شخص تامین شود بدن انسان هر روز به مقدار معینى کالرى نیاز دارد. یک پسر بچه دوازده ساله به 3000 کالرى انرژى در روز نیاز دارد در حالى که یک دختر بچه در همان سن 2500 کالرى انرژى لازم دارد.
چنانچه بیش از نیاز بدن غذا بخوریم، غذاى اضافى به صورت چربى در بدن ذخیره مى‌شود.
مواد خوراکى که گرما و انرژى بدن را تامین مى‌کنند چربی ها و کربوهیدراتها هستند.
هر دو دسته در بدن هضم مى‌شوند و برای این منظور مصرف مى‌گردند که گرماى بدن ما را تامین مى‌کنند و ما را قادر به کار‌کردن مى‌نمایند. موادى که براى بدنسازى مصرف مى‌شود پروتئین نام دارند. پروتئین مواد غذایى پیش از آنکه در بدن جذب شوند به مواد کوچکترى به نام اسیدهاى آمینه تبدیل مى‌شوند. این مواد بافتهاى جدید را مى‌سازند که بدن ما از آنها تشکیل شده است.



ویتامین، مواد معدنى و فیبرها بخشى دیگراز مواد غذایى با اهمیت هستند. ویتامینها متنوعند و از هر یک مقدار بسیار کمى مورد نیاز بدن انسان است. هر یک از ویتامینها عمل مشخصى دارد و کمبود حتى یکى از آنها مى‌تواند در سلامتى شخص اثر مهمى داشته باشد. در گذشته، پیش از آنکه اهمیت ویتامینها براى ما معلوم شود دریانوردان که به سفرهاى دور دریایى مى‌رفتند از یک بیمارى به نام اسکوربوت (فساد خون) مى‌مردند. این بیمارى در اثر کمبود ویتامینC که در پرتقال و لیمو فراوان است به وجود‌مى آید. دریانوردان به این نکته پى‌بردند که در اثر خوردن این نوع میوه‌ها مى‌توانند از اسکوربوت جلوگیرى کنند.
اهمیت نمکهاى معدنى در ساختن استخوانها و دندانهاست. ماهیچه‌ها و اعصاب ما بدون وجود نمکهاى ساده نمى‌توانند به درستى کارکنند و چنانچه به حد کافى نمک مصرف نکنیم در ماهیچه‌هاى بدن خود احساس درد وگرفتگى مى‌کنیم.

یکدسته دیگر از مواد غذایى را کربوهیدراتهاى فیبرى تشکیل مى دهند که نمى‌توانیم آنها را هضم کنیم. این مواد را حجیم کننده مى‌نامند و تصور مى‌رود که در عبور مواد از روده‌ها موثر باشند. همه خوراکیها، مواد مغذى لازم براى بدن را ندارند. در بسیارى از آنها یک و یا دو ماده به‌مقدار زیاد وجود دارد. گوشت، ماهى، پنیر و تخم‌مرغ از نظر پروتئین غنى هستند. غذاهایى که از آرد و شکر تهیه مى‌شوند مقدار زیادى کربوهیدرات دارند. شیر، کره، ماهى تازه و گردو و فندق و پسته خوراکهاى پرچربى هستند. میوه‌هاى تازه و سبزیجات، داراى انواع ویتامینها و نمکهای معدنى لازم هستند و نیز مواد فیبرى را براى دستگاه گوارش ما تامین مىکنند. شما باید سعى کنید هر روز از خوراکیهایى که شامل گروههاى غذایى بالا هستند استفاده کنید. در این صورت برنامه غذایى متعادلى خواهید داشت که همه مواد مغذى را براى رشد سالم در اختیار مى‌گذارد. مردم جهان داراى برنامه غذایى متفاوتى هستند. امریکائیها و اروپائیها مقدار زیادى گوشت مى‌خورند و مردمان چین و نژادهاى دیگر شرقى برنج و سبزیجات استفاده مى‌کنند.

ژاپنیها و روسها به مقدار کمترى، ماهى مصرف مى‌کنند. راه و روش زندگى هر قومى به وسعت و طبیعت زمینى که در اختیار دارند و تعداد افرادى که از این زمین تغذیه مى‌شوند بستگى دارند. چینیها و هندیها با جمعیت بسیار زیاد غذاى خود را از زمینهاى غیر حاصلخیز و فقیر و در شرایط سخت آب و هوا تامین مى‌کنند. آنها مواد غذایى را با بیشترین بهره‌دهى و بازدهى به‌ دست مى‌آورند.

اگر ما اصطلاح زنجیره‌غذایى را در نظر بگیریم متوجه مى‌شویم که هر اندازه مراحل بالاترى را در این زنجیره طى کنیم انرژى بیشترى هدر مى‌دهیم، در واقع یک کشاورز مى‌تواند با کشت گندم در یک مزرعه ده برابر غذایى را به دست آورد که از چراى گله اى در آن مزرعه به دست مى‌آورد. در اروپا و امریکاى شمالى در مقایسه با جمعیت آنها مزارع زیادى وجود دارد. و شاید به همین دلیل باشد که آنها به خود اجازه مى‌دهند تا بیشتر از گوشت حیوانات گیاهخوار استفاده کنند و از این راه انرژى خورشید را به مصرف برسانند.

مقدمه

در رژیم غذایی خام خواری ، تنها از غذاهای نپخته و غذاهایی که در طبیعت وجود داشته و کسی آنها را آماده مصرف نکرده است استفاده می کنند. اغلب از انواع میوه، سبزیجات، مغز میوه و دانه آن در این رژیم غذایی استفاده می شود. برخی افراد تحت این رژیم، شیر خام یا دیگر انواع لبنیات هم مصرف می کنند. البته باید به خاطر داشته باشیم که مصرف شیر خام خطرناک است و برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های مختلف، حتماً باید شیر را پاستوریزه نمود. تخم مرغ را هم برای نابود کردن سالمونلا باید قبل از مصرف پخت.

تعریف دقیقی از رژیم خام خواری وجود ندارد و در جاهای مختلف از مواد غذایی متفاوتی استفاده می شود. آنچه بین تمام انواع رژیم های خام خواری مشترک است این است: «به غذایی خام می گویند که آن را بیش از 46 درجه سانتی گراد حرارت نداده و همچنین آن را قبلاً در فریزر قرار نداده باشیم».

خام خوار به فردی گفته می شود که تنها غذاهای خام مصرف می کند. نکته اینجاست که مصرف چه مقدار از مواد خام سبب می شود که فردی را خام خوار بنامیم. بیشتر متخصصین معتقدند که اگر 75 درصد از غذای مصرفی فردی یا بیش از این مقدار را مواد غذایی خام تشکیل دهند، چنین فردی را می توان خام خوار به حساب آورد.

تاریخچه

طرفداران این رژیم غذایی اعتقاد دارند که این رژیم متعلق به دوران ماقبل تاریخ است؛ زمانی که انسان ها هنوز آتش را کشف نکرده بودند. همچنین این طرفداران باور دارند که دستگاه گوارش انسان به خصوص برای هضم مواد غذایی خام و انواع سبزیجات تکامل یافته است. ابداع اولین رژیم های غذایی خام خواری به قرن 19 بر می گردد.

آرتوری ویرتانن، زیست شیمیدانی که جایزه نوبل دریافت نمود، به عنوان یکی از طرفداران رژیم خام خواری شناخته شد. او نشان داد که آنزیم های موجود در غذاهای نپخته، هنگام جویدن ماده غذایی خام در دهان آزاد می شوند. این آنزیم با آنزیم های دیگر که بدن آنها را تولید می کند واکنش نشان داده و در نهایت گوارش ماده غذایی را به بهترین نحو انجام می دهند.

این رژیم در قرن 20 طرفداران بیشتری یافت، پس از اینکه پزشکان ثابت کردند که رژیم غذایی که دارای میوه و سبزیجات باشد قادر است بیماری های بسیاری را بهبود بخشد. تا مدتها رژیم غذایی خام خواری را زیر مجموعه ای از رژیم گیاه خواری به حساب می آوردند تا اینکه در سال 1975م، رژیم خام خواری به عنوان یک رژیم غذایی مستقل و متفاوت از گیاه خواری به ثبت رسید.

از آن زمان، این رژیم غذایی محبوبیت امروزی خود را پیدا کرد و اولین رستوران هایی که این دسته از غذاها را عرضه می کردند در کالیفرنیا و نیویورک تأسیس شدند. انواع مختلف کتاب های آشپزی این رژیم هم به بازار آمد.
بسیاری از پزشکان و متخصصین تغذیه رژیم غذایی خام خواری را تأیید نموده اند. متخصصین تغذیه این نوع رژیم را برای درمان چاقی که امروزه در جوامع توسعه یافته بسیار شایع است مفید می دانند. این رژیم برای درمان بیماری های عروق قلبی، سرطان، دیابت و بیماری های مربوط به سیستم ایمنی مناسب می باشد.

آماده سازی غذا

تهیه غذاهای این نوع رژیم غذایی معمولاً ساده است؛ در حالی که برای تهیه برخی غذاها باید ساعت ها و حتی گاهی روزها وقت صرف کرد. مثلاً برای تهیه برنج، گاهی باید آن را حتی تا 24 ساعت در آب خیس نمود که البته به نوع غذایی که قرار است تهیه شود بستگی دارد. برای تهیه نان، لازم است که خمیر آن را استراحت دهیم تا مایه خمیر موجود در آن عمل کند. این کار گاهی چندین ساعت زمان می برد. در تهیه غذاهای این نوع رژیم غذایی معمولاً از مخلوط کن، آب میوه گیری و... استفاده می کنند و تهیه این غذاها کار بسیار ساده ایست.

در پیروی از این نوع رژیم غذایی باید دقت کافی به عمل آید. گاهی دیده شده که کودکان تحت این رژیم غذایی بوده اند و به دلیل نرسیدن مواد مغذی کافی به بدنشان، سلامتی شان به خطر افتاده و گاهی به دلیل سوء تغذیه جان خود را از دست داده اند. هنوز در مورد استفاده از این نوع رژیم غذایی برای کودکان و اعمال تغییرات در برنامه آن با توجه به مواد مورد نیاز بدن کودک، اطلاعات کافی در دست نیست. اخیراً در آریزونا تحقیقی را بر روی کودکانی انجام داده اند که 75 درصد از غذای مصرفی این کودکان از مواد غذایی خام تهیه شده است. طرفداران این رژیم عقیده دارند که اگر میزان مصرف کالری و اسیدهای چرب ضروری کافی باشد، افراد با هر سنی می توانند انواع غذاهای خام را مصرف کنند و این رژیم برای همه مناسب است.

باورها و تحقیقات به عمل آمده

افرادی که تحت رژیم خام خواری هستند عقیده دارند که:

• غذاهای خام حاوی آنزیم هایی هستند که عمل هضم غذا را در بدن تنظیم می نمایند.
• حرارت دادن یا فریز نمودن غذا این آنزیم ها را نابود می کند.
• مصرف غذا بدون وجود این آنزیم ها در دراز مدت سبب مسمومیت بدن، زیاده روی در مصرف غذا و در نهایت منجر به چاقی می شود.
• به نظر می رسد که غذاهای خام نسبت به غذاهای پخته، مواد مغذی بیشتری دارند.

اصل کلی در رژیم خام خواری این است که غذای پخته سمی می باشد؛ چون آنزیم های موجود در غذای خام بر اثر حرارت نابود می شوند. این عقیده را آرتوری ویرتانن برای اولین بار مطرح نمود که به نقش این آنزیم ها در رژیم غذایی افراد اشاره کرد. نتیجه ی تحقیق او نشان داد که خوردن غذای پخته سبب بیماری های مختلف می شود. طرفداران این رژیم باور دارند که با خوردن غذای پخته، لوزالمعده باید بیشتر کار کند و آنزیم بیشتری ترشح نماید. این افراد عقیده دارند که آنزیم های موجود در غذای خام در گوارش غذا، به اندازه آنزیم هایی که دستگاه گوارش ترشح می کند با اهمیتند.

در سال 1932م، برای بررسی اثر غذاهای پخته تحقیقی روی دو دسته گربه صورت گرفت. برای مدت ده سال، گربه های گروه اول تحت رژیم غذایی خام خواری بودند؛ درحالی که به گربه های گروه دوم غذاهای پخته می دادند. در نهایت محققان به این نتیجه رسیدند که گربه های گروه اول، سالم تر بودند؛ در حالی که در نسل های متولد شده از گربه های گروه دوم، نقص های مادرزادی به چشم می خورد.

طرفداران رژیم خام خواری اعتقاد دارند که آنزیم های موجود در مواد غذایی خام، سلامتی را تضمین نموده و سیستم ایمنی بدن را هم قوی تر می کند. با پیروی از این رژیم می توان پوستی شاداب تر داشت و پر انرژی تر بود؛ در عین حال که میزان ابتلا به بسیاری از بیماری ها (از آنفلوانزا گرفته تا بیماری های ناشی از چاقی) به حداقل می رسد.

تحولات رژیم خام خواری

پزشکان و محققان زیادی سعی کرده اند با ارائه سخنرانی یا با نوشتن کتاب و مقاله، مردم را به طرف این رژیم غذایی جذب کنند. برخی از آنها آمار بیمارانی را که با استفاده از این رژیم، از بیماری های مهلکی (مخصوصاً سرطان) نجات یافته اند، در کتاب هایشان آورده اند. نورمن واکر، یکی از طرفداران این رژیم غذایی بود که خود، همواره از آن پیروی می کرد. این فرد 118 سال عمر کرد و در نهایت هم در اثر یک حادثه رانندگی جان خود را از دست داد.

خام خوران عقیده دارند از آنجا که هیچ جانوری به جز انسان غذای خود را نمی پزد، به همین دلیل است که انسان به بیماری های پیشرونده (مثل آرتروز یا سرطان) مبتلا می شود که هیچ یک از جانوران تا به حال به آنها مبتلا نشده اند. البته این ادعا کاملاً درست نیست. معمولاً جانوران پیش از آنکه آن قدر عمر کنند تا بیماری های مختلف در آنها عارض شود، طعمه جانوران بزرگ تر از خود می شوند.

انتقادات وارد بر این رژیم غذایی

بسیاری از پزشکان به دلیل محدودیت های این رژیم از آن انتقاد نموده اند. همچنین در این رژیم، مواد مورد نیاز بدن از جمله ویتامین ب12، کلسیم و پروتئین بدن را باید مدام اندازه گیری کرد و در صورت کمبود، از مکمل های غذایی استفاده نمود. اگر فردی از این رژیم غذایی برای مدت طولانی پیروی کند و میزان مواد مغذی نامبرده را در بدنش اندازه گیری نکند، دچار کمبود مواد مغذی، فقر غذایی و در نهایت مبتلا به بیماری های مختلف می شود. در مقابل، استفاده از غذاهای پخته هم سبب ابتلا به بیماری های زیادی می شود.

در می سال 2003م، این رژیم غذایی سبب مرگ نوزاد پنج ماهه ای شد. این نوزاد به خاطر سوء تغذیه جان سپرد. همگان رژیم غذایی نوزاد را عامل اصلی می دانستند. والدین این نوزاد خود، از رژیم خام خواری پیروی می کردند و به کودک خود هم غذاهای خام می دادند. البته به خاطر داشته باشید که تنها این رژیم غذایی نبود که سبب مرگ نوزاد شد؛ بلکه نوزاد مبتلا به نقص قلبی مادرزادی بود، غده تیموس نداشت و به علاوه از شیر مادر تغذیه نمی کرد.

منتقدان عقیده دارند که نتایج مثبت بسیاری از تحقیقات انجام شده توسط طرفداران این رژیم دروغ است. آنها اعتقاد دارند که بدن نمی تواند از آنزیم های موجود در غذاهای خام، استفاده مفید کند؛ چون بسیاری از آنها طی عمل گوارش، نابود می شوند. در ضمن، برخی مواد مغذی تنها با عمل پختن آزاد می شوند؛ مثل لیکوپن موجود در گوجه فرنگی و بتا کاروتن موجود در هویچ. در مقابل، بعضی تحقیقات نشان داده است که برخی مواد مغذی با پختن غذا نابود می شوند و یا قابلیت هضم خود را از دست می دهند.

به هر حال، پخت غذا روی آتش از زمان های بسیار قدیم رایج بوده و یکی از دلایل تمایز انسان از دیگر جانوران محسوب می شود. اصلاً می توان گفت که بدن انسان به تدریج برای خوردن غذای پخته تکامل پیدا کرده است.

منتقدان بیان می کنند که تحقیقات انجام گرفته در مورد رژیم خام خواری قدیمی و منسوخ است. در عوض، طرفداران این رژیم، محققان و متخصصین برجسته ای را نام می برند که برخی به خاطر تحقیقاتشان در زمینه ی خام خواری جایزه نوبل هم دریافت نموده اند و همگی آنها مصرف مقادیر زیادی از غذاها و سبزیجات خام را در رژیم روزانه افراد توصیه می کنند.

مقدمه

به دلیل ماهیت چاقی، دقیقاً مشخص نیست که ناراحتی هایی که چاقی آنها را ایجاد می کند، تا چه حد مربوط به چاقی بوده و تا چه حد بر اثر عوامل دیگر حادث می شوند (مثلاً بروز ناراحتی به دلیل ورزش نکردن).
برخی از این ناراحتی ها عبارتند از:
ـ بیماری قلبی
ـ ناهنجاری در سوخت و ساز بدن (که زمینه بیماری های عروق قلبی را فراهم می کند).
ـ فشار خون بالا
ـ دیابت ملیتوس (نوع دوم)
ـ کلسترول و تریگلیسرید بالای خون
ـ انواع معینی از سرطان ها (برای مثال، سرطان سینه)
- مشکلات عملکردی بدن
ـ پوکی استخوان
ـ بیماری گوارشی
ـ بند آمدن نفس در خواب

درحالی که اضافه وزن زیاد آثار و عواقب بدی را برای سلامتی افراد ایجاد می کند، کسانی که تنها کمی اضافه وزن دارند با مشکلات به مراتب کمتری دچار می شوند و مرگ و میر ناشی از اضافه وزن در آنها بسیار کم اتفاق می افتد. حتی می توان گفت کسانی که کمی وزن دارند نسبت به افرادی که وزنشان ایده آل است عمر طولانی تری هم دارند. داشتن اضافه وزن حاکی از تحرک کم و همچنین پیروی از رژیم غذایی غلط است که هر دوی این ها اثرات مخربی بر سلامت افراد دارند.

گفته می شود که بسیاری افراد با تغییر رژیم غذایی خود و همچنین ورزش کردن، حتی اگر وزنشان هم تغییر نکند، اثرات مثبت این تغییر را بر سلامتی خود مشاهده خواهند نمود.

درمان چاقی

بهترین راه برای درمان چاقی، استفاده از رژیم غذایی که میزان انرژی آن محدود باشد و همچنین ورزش کردن است. اگرچه این دستورات می تواند چاقی را درمان کند، بسیاری از افراد چاق قادر نیستند که از این دستورات پیروی نمایند. در واقع آنها اراده ی لازم برای محدود کردن مصرف غذا و همچنین انجام حرکات ورزشی را ندارند.

تحقیقات زیادی در مورد داروهایی صورت گرفته که جلوی چاقی را بگیرند، چون چاقی امروزه بزرگترین مشکل برای سلامتی در کشورهای توسعه یافته به حساب می آید. البته بسیاری از متخصصین تغذیه اعتقاد دارند به جای این که وقت را صرف ساخت داروهای ضد چاقی کنیم، بهتر است وقت خود را صرف مشاوره ی افراد به منظور داشتن تغذیه خوب و استفاده از غذای سالم و همچنین بهبود شیوه زندگی مردم کنیم.

داروهای ضد چاقی معمولاً جزو اورلیستات ها هستند که جذب چربی را از دیواره ی روده با محدود کردن ترشح لیپاز و سیبوترامین که لوزالمعده آنها را ترشح می کند در کنترل می گیرند. این مواد خود به عنوان موادی که جلوی اشتها را می گیرند به کار می روند.

همچنین می توان با عمل جراحی وسعت معده (و همچنین میزان مصرف غذا) را محدود نمود. طول روده را هم می توان با عمل جراحی به منظور کاهش میزان جذب از سطح روده کم کرد. البته این کاهش طول روده آثار و عواقب خاص خود را به دنبال خواهد داشت.

جدال بر سر مسئله چاقی

این موضوع که کدام رژیم غذایی را می توان به عنوان یک رژیم غذایی ایده آل به منظور جلوگیری و درمان چاقی مطرح نمود، همواره موضوع بحث بسیاری از متخصصین بوده است. البته شواهد علمی در مورد رژیم های غذایی بسیار متناقضند.
اکثر متخصصین در این نکته با هم اتفاق نظر دارند که به منظور غلبه بر چاقی، باید بین میزان فعالیت و میزان مصرف توازن برقرار باشد. با انجام آزمایشات مختلف، محققین به این نتیجه رسیده اند که بر خلاف تصور عموم، مصرف چربی هیچ رابطه ای با چاقی ندارد. تا هر زمان که میزان فعالیت شما با میزان مصرف غذایتان در توازن باشد، اضافه وزن پیدا نمی کنید و این مسئله هیچ ربطی به میزان مصرف چربی در رژیم غذایی تان ندارد.

بحث و جدل های دیگر بر سر مفهوم چاقی وجود دارد. برخی منتقدان ابراز می کنند افرادی که فعالیت جسمی زیادی انجام می دهند نسبت به افرادی که بی تحرکند، بدون در نظر گرفتن وزن بدنشان، سالم ترند. این منتقدان سعی دارند تا با بهبود رژیم های غذایی و کارخانجات تولید دارو و همچنین بهره بردن از بخش هایی از حرفه پزشکی، دیدگاهی ارائه دهند که سلامتی را با لاغر بودن مرتبط می داند. این افراد تنها لاغری و داشتن هیکل باریک را دلیل سلامتی به شمار می آورند که البته رسیدن به این وضعیت بدنی، برای بسیاری از افراد، فوق العاده دشوار می باشد.

لاغری

ما همیشه فکر می کنیم چاقی، مشکلی است که بر طرف کردن آن سخت است در صورتی که بسیاری از افراد مبتلا به لاغری هستند وافزایش وزن برای آنها مشکل تر از کاهش وزن یک فرد چاق است!
هر کس با مشخصات فیزیولوژیکی که دارد، در یک محدوده وزنی ، سالم است . اگر چاق تر از آن شود دچار اضافه وزن شده و در معرض ابتلا به بیمارهای مزمن قرار می گیرد ؛ اما کمبود وزن هم خطر زاست . هر چه وزن فرد با حد پائین سلامتی فاصله بیشتری داشته باشد ، خطر ابتلا به بیمار هایی که موجب مرگ زودرس می شوند ، بیشتر است . او توان کافی برای انجام فعالیت های روزانه را ندارد و بیشتر اوقات احساس ضعف می کند.
وزن ایده آل ، بر اساس قد انسان و سن یک فرد و شرایط جسمی او محاسبه می شود . او در این وزن نه لاغر و نه چاق و از اندام متوسطی برخوردار است. هدف کلی رژیم های چاقی و لاغری ، رسیدن به این وزن ایده آل است که فرد ، با داشتن آن از سلامتی کامل برخوردار می باشد .


دلیل لاغری چیست؟
این اولین سؤالی است که یک فرد لاغر باید از خود بپرسد.
مشکلاتی چون پرکاری تیروئید و اختلالات هورمونی، ناراحتی روحی که تأثیر مستقیم بر غذا خوردن فرد دارد و تنهایی ، همه می توانند دلایل تأثیر گذاری باشند وجود انگل در روده ها و یا بیماری های عفونی دوره ای هم دلایل دیگری برای لاغری مفرط است .
با شناسایی دلیل خیلی راحت تر می توان برای حل این مسئله اقدام کرد ، دراین صورت راه درمان را می شناسیم و موانع را یکی یکی از سر راه بر می داریم

قدم بعدی، برنامه غذایی درست است.
اگر احساس می کنید که لاغر هستید و نیاز دارید چند کیلو گرمی اضافه کنید، راه حل این نیست که فقط به خوردن غذاهای پرچرب و شیرین اقدام کنید . با چنین راه حلی فقط چربی های ذخیره ای بدنتان را افزایش داده اید.

مرحله اول،
با انجام فعالیتهای ورزشی و نرمش های منظم ، نیاز بدن به انرژی افزایش می یابد و این 2 حسن دارد.
اول اینکه؛ اشتها شما به غذا خوردن بیشتر می شود و احساس کسالت شما از بین می رود.
دوم اینکه؛ غذایی که می خورید در بدن شما ، صرف ساخته شدن عضلات می شود.
کم تحرکی موجب تحلیل عضلات شده و دراین صورت فرد حتی قدرت ندارد فعالیت های روزمره مثل بالاوپائین رفتن از پله را انجام دهد، اضافه کردن چربی به این بدن ضعیف هیچ فایده ای نخواهد داشت . یک فرد مسن و فرتوت عضلات تحلیل رفته ای دارد اما فرد مسن و چاق با فعالیت کم و همان میزان عضله ، باید وزنی حدود دو برابر را حمل کند...


مرحله دوم،
افزایش انرژی ِ دریافتی است.
یک زن جوان و سالم روزانه به 2000 کیلو کالری و یک مرد جوان و سالم به 2200 کیلو کالری انرژی نیاز دارد . یک برنامه غذایی تأمین کننده 2000 کالری ، به شرح زیر است:

صبحانه ساعت7 صبح: 1 لیوان شیر پرچرب + 60 گرم غلات صبحانه ویتامینه + 2 قاشق چایخوری عسل که به شیر و غلات اضافه شود.

ساعت 10 : یک لقمه نان و پنیر که به اندازه 2 کف دست نان و 30 گرم پنیر (1 قوطی کبریت) و 1 عدد گردواست: میان وعده مناسبی در بین کار یا زنگ تفریح کلاس خواهد بود .

نهارساعت 12: زرشک پلو و مرغ که برنج آن 15 قاشق است و با یک قاشق غذا خوری روغن مایع پخته شده ، مرغ به اندازه130 گرم گوشت داشته باشد(یک ران کامل) ، به علاوه 1 کاسه ماست پر چرب ( 240سی سی) ، 2 عدد خیار و یک گوجه ریز شده به عنوان سالاد در کنار غذا با یک قاشق مربا خوری سس مایونز و 1 قاشق مربا خوری روغن زیتون.

عصرانه ساعت 4: چای و یک عدد شیرینی یا 3 تا 4 بیسکویت ترد.

ساعت6: 1 لیوان آب میوه طبیعی یا یک عدد میوه.

شام ساعت5/8: یک آش استثنایی ، دارای 1 لیوان حبوبات پخته + 30 گرم گوشت+ نصف لیوان سبزیجات پخته+ نصف لیوان رشته پخته.
( این چیزی است که شما باید بخورید و می توانید مقادیر آنرا به تعداد افراد خانواده چند برابر کنید.)
یا
ماکارانی دارای نصف لیوان ماکارانی پخته ،60 گرم گوشت چرخ کرده + یک سالاد کاهوی استثنایی ، دارای 1 لیوان کاهو، خیار و گوجه فرنگی ریز شده که نصف لیوان لوبیا سفید پخته نیز به آن اضافه شده است.
(برای شام دو انتخاب دارید هر کدام را که دوست دارید بخورید)

قبل از خواب: یک عدد میوه.

یک رژیم غذایی مناسب برای کسی که قصد دارد وزنش را افزاش دهد باید به گونه ای باشد که از همه گروههای غذایی به اندازه مورد نیاز میل کند و سعی نماید در هر وعده ، از همه گروهها بخورد - نان و غلات ، میوه ها ، سبزی ها، گوشت و حبوبات ، شیر و لبنیات - مثلاً ناهار تنها نانو یک تکه کباب نخورد بلکه به همراه آن سبزی یا سالاد و ماستیا دوغ میل کند.

نکاتی که باید رعایت شود....
1. برنامه غذایی یک روزتان را با ذکر ساعت بنویسید و آنر با برنامه غذایی که داده شده است تطبیق دهید . چقدر کمتر
می خورید؟ فاصله غذاهایتان چقدراست؟ سعی کنید هیچ وعده ای را حذف نکنید . هیچ کاری مهم تراز سلامتی تان نیست پس خودتان را عادت دهید سر ساعت غذا بخورید.

2. اگر واقعاً نمی توانید زیاد بخورید ، از مواد غذایی کم حجم و پر کالری در فواصل غذاهایتان استفاده کنید. مغزها چون فندق ، بادام و گردو خوراکی هایی خوشمزه، مفید و پر کالری هستند. چند عدد بیسکویت کرم دار، یک تکه نان سوخاری و پنیر خامه ای یا یک بستنی میوه ای خامه دار، انتخاب های خوبی هستند.

3. اگراستخوان بندی ظریفی دارید لازم نیست سعی کنید حتماً به وزن ایده آل برسید و خودتان را آزار دهید، حتی اگر در محدوده سلامتی هم باشید برای شما خوبست.


بیماری لاغری عصبی(Anorexia)

توضیح مختصری راجع به بیماری آنورکسیا به شرح زیر است:
این بیماری به دلیل ترس فرد از افزایش وزن ایجاد شده و فرد دچار لاغری مفرط می شود، ازخوردن غذا امتناع می کند و یا غذا را خورده اما عمدتا بر می گرداند. این افراد معمولاً تصویری نادرست از اندام خود دارند . همیشه خیال می کنند چاق بوده و به اندازه کافی لاغر یا خوش اندام نیستند . دلیل آن رواج تبلیغاتی ِ اندامهای باریک و فشارهای عصبی در جامعه است . مبتلایان به آنورکسیا مدت طولانی خود را گرسنه نگه می دارند . ملین ها یا قرصهای لاغر کننده مصرف می کنند، وعده های غذایی را حذف می کنند، عصبی اند و بی خوابی دارند.
آنها حساس و زود رنج می شوند، مبتلا به افسردگی شده و قابلیت باروری را از دست می دهند و در نهایت نیز به بیماری های قلبی و دیگر بیمارهای مرگ بار مبتلا خواهند شد .
این افراد باید به متخصصین ارجاع داده شوند . چون درمان آنها در بسیاری از موارد تنها با مصرف مواد غذایی امکان پذیر نیست.

مقدمه

چاقی مرحله ای است که در اثر آن، انرژی ذخیره ای در بدن پستانداران (از جمله انسان) که معمولاً به شکل بافت چربی است بسیار زیاد می شود، به طوری که منجر به خطرات زیادی برای سلامتی می گردد. معمولاً چاقی بین حیوانات وحشی نادر است، اما حیوانات اهلی و حیواناتی که در خانه از آنها نگهداری می شود، دچار چاقی می شوند. این امر معمولاً به دلیل دادن غذای بیش از اندازه به آنها و نداشتن تحرک کافی حیوان اتفاق می افتد.

تعریف چاقی

معمولاً زمانی که وزن بدن با توجه به جنس و سن، با قد تناسب نداشته باشد به اصطلاح می گویند که چنین فردی چاق است. در جدول زیر تناسب وزن با توجه به جنس، قد و سن آمده است:

علل چاقی

علل سببی

چاقی می تواند یک علت و یا ترکیبی از چند علت داشته باشد:
ـ استعداد ژنتیکی
ـ داشتن رژیم غذایی سرشار از انرژی
ـ ورزش کم و داشتن تحرک کم
ـ بیماری هایی که خود سبب چاقی می شوند (همچون کم کاری تیروئید)
ـ ناهنجاری های خوردن (از جمله پرخوری)
ـ فشارهای ذهنی

اگر چه توضیح دقیقی برای شیوع اخیر چاقی وجود ندارد، استفاده از نظریه ی تکاملی برای درک این چاقی شایع مفید به نظر می رسد. در زمان های گذشته که غذا کمیاب بود، زمان هایی که غذا فراوان می شد، توانایی به منظور استفاده از این مواد غذایی در دوران وفور نعمت و ذخیره ی انرژی در بدن، بدون شک امتیازی تکاملی در بین افراد مختلف محسوب می شد. در جوامع بی تحرک امروزی، دقیقاً عکس این مطلب به چشم می خورد. امروزه به دلیل وفور نعمت، افراد مقادیر زیادی غذاهای پرانرژی در دسترس دارند که بخورند، در حالی که به نسبت غذایی که می خورند بسیار کم ورزش می کنند. اگر چه بسیاری افراد استعداد چاقی دارند، تنها به دلیل کاهش فعالیت فیزیکی و داشتن رژیم های غذایی پرکالری که در جوامع امروزی به چشم می خورد است که چاقی همه گیر شده است. بخش قابل توجهی (بیش از 30 درصد) از جمعیت کشورهای ثروتمند جهان مبتلا به چاقی هستند که سلامت همه آنها در معرض خطر قرار دارد.

به علاوه ناهنجاری های خوردن هم می تواند منجر به چاقی شود. یکی از مهمترین این ناهنجاری ها پر خوری است که همان طور که از نامش پیداست، فرد مبتلا به این ناهنجاری، بسیار تمایل به خوردن غذا دارد. یکی از دلایل این نوع خوردن بیش از حد این است که فرد مبتلا با خوردن غذا سعی در کاهش نگرانی های خود دارد. به علاوه افراد مبتلا به پرخوری، اغلب توانایی تشخیص گرسنگی از سیری را ندارند. البته بسیاری از متخصصین تغذیه اعتقاد دارند که مفهوم گرسنگی و سیری را باید از کودکی به بچه ها آموزش داد و صرفاً کودک را مجبور به خوردن غذایی که میلی به آن ندارد، نکرد.

برخی تحقیقات نشان می دهد که چاقی در انسان ممکن است به دلیل عفونت های ویروسی هم حادث شود. حاملان AD-36 و AD-37 که حامل ویروس آدنو ویروس هستند، به عنوان عاملی برای چاق کردن حیوانات و همچنین محرک بافت چربی در انسان شناخته شده اند. البته هنوز شواهد کاملی وجود ندارد که نشان دهد حضور این ویروس در بدن خطر ابتلا به چاقی را افزایش می دهد.

علل اجتماعی

اگرچه بیشتر اوقات دلیل چاقی هر فرد مشخص است، اما درک این نکته که چرا وزن متوسط یک جامعه معین، اخیراً افزایش یافته است بسیار مشکل است. هر چند عوامل ارثی دلیل اصلی چاقی محسوب می شوند، اما این عوامل نمی توانند در مورد این که چرا یک ملت بیش از ملت دیگر گرفتار چاقی می شوند توضیحی ارائه نمایند.

بروز پدیده چاقی مخصوصاً در ایالات متحده آمریکا بسیار شایع شده است. در سال های بعد از جنگ جهانی دوم تا سال 1960م، متوسط وزن افراد افزایش یافت، اما باز هم افراد بسیار کمی مبتلا به چاقی بودند. در سال 1960، تمام مردم ایالات متحده آمریکا خوب غذا می خوردند و کسی گرفتار کم غذایی نبود، اما کسی هم اضافه وزن نداشت. در دو سه دهه پس از سال1980م، ابتلا به چاقی بسیار افزایش یافت، به طوری که امروزه عموم مردم نگران سلامتی افراد جامعه هستند.

تحقیقات نشان می دهد که سالانه 400.000 نفر به دلیل پیروی از رژیم های غذایی غلط و فاقد مواد مغذی و همچنین به دلیل ورزش کم و نداشتن تحرک کافی جان خود را از دست می دهند. اگر وضعیت به همین شکل ادامه یابد، در سال
2005م، این تعداد به 500.000 نفر افزایش خواهد یافت و رکورد تعداد کسانی که سالانه به دلیل مصرف سیگار می میرند را خواهد شکست. البته میزان چاقی در کشورهای دیگر بسیار کمتر از این مقدار است. پس از آمریکا، کانادا و پس از آن مردمان قاره اروپا بیشترین میزان چاقی را دارند. در کشورهای مصر و مکزیک هم اخیراً ابتلا به چاقی بسیار در حال افزایش است.

نظریه های زیادی در خصوص تغییرات به وجود آمده از سال 1980 که منجر به شیوع چاقی شده وجود دارد. بسیاری از محققین اعتقاد دارند که ترکیبی از عوامل گوناگون باعث این چاقی شده است:
ـ یکی از مهمترین عوامل چاقی در جوامع امروزی، کاهش قیمت غذاهاست. این امر به دلیل تولید انبوه مواد غذایی می باشد که ناشی از پیشرفت فناوری، کشاورزی گسترده و... است. به همین دلیل قیمت انواع فراورده های غذایی امروزه نسبت به هر زمان دیگری در تاریخ، ارزان تر شده است. قند و شیره ذرت، دو منبع اساسی کالری به دلیل وجود یارانه های تعیین شده از طرف دولت های آمریکا، بسیار ارزان قیمت هستند.

ـ روش های بازاریابی بسیار تغییر کرده است. از اوایل دهه 1980، تصمیم گرفته شد که کودکان را هدف تبلیغات تلویزیونی یا دیگر انواع تبلیغات قرار دهند. از همان زمان، تعداد تبلیغات تلویزیونی در مورد غذاهایی که معمولاً کودکان آنها را دوست دارند و حتی به جای غذا ترجیح می دهند این دسته مواد را مصرف کنند (از جمله انواع اسنک) بسیار افزایش یافت. البته شایان ذکر است که قسمت اعظم این تبلیغات به انواع شکلات و آب نبات و همچنین انواع غذاهایی که سریع آماده می شوند اختصاص یافت.

ـ تغییرات در قیمت روغن موتور و بنزین هم تأثیرات خود را داشته اند. برخلاف دهه1970م، امروزه می توان در تمام کوچه ها و خیابان ها به جای پیاده رفتن، با اتومبیل مسافت ها را پیمود؛ حتی اگر مسافت خیلی کوتاه باشد. به علاوه در اطراف بسیاری از خانه ها پارک یا پیاده رو به منظور ورزش یا پیاده روی وجود ندارد.

ـ یک دلیل دیگر، تغییراتی است که در نحوه کار کردن به وجود آمده. بسیاری افراد تمام روز کاری خود را پشت میز اداره یا پشت کامپیوتر می نشینند و کار خود را انجام می دهند، بدون این که تحرکی داشته باشند. در آشپزخانه ها هم وجود مایکروویو، سبب می شود که خانم ها غذاهای منجمد آماده و ناسالم از بیرون تهیه نمایند و تنها با اعمال تغییرات جزئی، این غذاها را آماده کنند. همچنین استفاده از انواع اسنک هم بسیار رایج شده است.

ـ یکی از مهمترین دلالیل اجتماعی چاقی، کار کردن هر دوی والدین در بیرون از منزل به منظور تأمین هزینه های زندگی می باشد. در این صورت، دیگر نه پدر و نه مادر در خانه نیستند که بتوانند به امور خانه رسیدگی نموده و مثلاً غذا تهیه کنند. به همین دلیل انواع غذاهای آماده و همچنین تعداد رستوران ها بسیار افزایش یافته است.

ـ زندگی شهرنشینی خود عاملی برای چاقی است. بسیاری از محققین اعتقاد دارند که زندگی شهرنشینی به دلیل کم تحرکی، ورزش ناکافی، صرف زمانی کوتاه برای پخت و پز و... خود عامل مهمی برای چاق شدن افراد به حساب می آید.

ـ از سال 1980، تعداد رستوران ها و همچنین غذاهایی که سریع آماده می شوند شدیداً افزایش یافته است. البته تعداد مصرف کنندگان غذاهای آماده هم خیلی زیاد شده است. از آنجا که قیمت غذاها هم پایین آمده می توان با پول کمتر غذای بیشتری خورد. به علاوه تولیدات غذا و تنوع آن هم همچنان رو به رشد است.

به خاطر داشته باشید که ورزش کردن و تحت رژیم غذایی لاغری بودن، ضرورتاً باعث تناسب اندام و غلبه بر چاقی نمی شوند. بسیاری از متخصصین تغذیه باور دارند که اینها خود عاملی برای چاقی به حساب می آیند. این مسئله به دلیل آن است که از یک طرف، بسیاری از رژیم های غذایی لاغری با شکست مواجه می شوند و در نهایت منجر به پرخوری و افزایش وزن هم می شوند. از طرف دیگر، بسیاری از کسانی که ورزش می کنند اما پس از مدتی ترکش می کنند، حتی ممکن است نسبت به زمانی که اصلًا ورزش نمی کردند هم چاق تر شوند.

داروهای ضد اشتها

این دسته از مواد موسوم به (anorectics) معمولاً داروهایی هستند که میل به خوردن را در افراد ساقط می کنند. اغلب، این داروها برای جلوگیری از چاقی افراد تجویز شده و به طور کوتاه مدت از آنها استفاده می شود. داروهای این گروه، محرک بوده و از خانواده فنتیلامین می باشند که این ماده با امفتامین در ارتباط است.

امفتامین قبلاً به عنوان نوعی داروی ضد اشتها به فروش می رسید تا این که در اواخر دهه 1950، به دلیل سوء استفاده از اثرات محرک آن، مصرف آن در سراسر جهان ممنوع اعلام شد.
امفتامین اثرات جانبی زیادی دارد؛ از جمله اعتیاد، بالا بردن فشار خون و... که به همین دلیل، استفاده طولانی مدت از آن بدون نظارت پزشک متخصص خطرناک می باشد.

ممنوعیت عرضه

شیوع بیماری های کشنده، فشار خون بالا و دیگر آسیب های وارده به قلب سبب شد که این داروها دیگر عرضه نشود. برای مثال، در سال 2000م، ارتباط سکته با استفاده از داروی ضد اشتهای فنیل پروپانولامین کشف شد و به همین دلیل، این دارو دیگر در بازارهای آمریکا عرضه نشد.

با وجود همه ی این مشکلات و بیماری های ناشی از مصرف اینگونه داروها، هنوز هم بسیاری از انواع آن در بازارهای جهانی عرضه می شوند؛ از جمله فنترمین، فندیمترازین، بنزفتامین و... .
سیبوترامین نوعی دیگر از این مواد اعتیاد آور است که به همراه اورلیستات برای درمان چاقی با تجویز پزشک مورد استفاده قرار می گیرد.

مقدمه

اشتها به معنای تمایل به خوردن غذاست که معمولاً این تمایل به دلیل گرسنگی حادث می شود.
اشتهاست که ورود انرژی به بدن را به منظور سوخت و ساز تنظیم می نماید. اشتها ارتباطی را بین سیستم گوارش، بافت چربی و مغز به وجود می آورد. نامنظمی در فعالیت اشتها سبب ناهنجاری در بدن شده و از یک طرف سبب بی اشتهایی و از طرف دیگر می تواند باعث چاقی شود.

تنظیم اشتها

تنظیم اشتها تا کنون موضوع بسیاری از تحقیقات پزشکی بوده است. یکی از نتایج به دست آمده، کشف هورمون لپتین در سال 1995م بود. مشخص شده که این هورمون، تأثیر منفی بر اشتها ایجاد می کند. تحقیقات بعدی نشان داد که تنظیم اشتها فرایند پیچیده ای است که ارتباط نزدیکی با سیستم هورمونی و سیستم عصبی بدن دارد.

عوامل مؤثر

در مغز انسان بخشی به نام هیپوتالاموس وجود دارد که کار تنظیم اشتها را بر عهده می گیرد. نورون هایی که معمولاً کار این تنظیم اشتها را بر عهده دارند، از جنس سروتونین هستند.
هیپوتالاموس سبب می شود که فرد احساس گرسنگی کند. سپس سیستم عصبی مرتبط با هیپوتالاموس فعال شده و بخش عصبی پاراسمپاتیک (سیستم عصبی غیر ارادی) فعال می شود. این سیستم غده تیروئید را تحریک نموده و تیروئید، هورمون تیروکسین ترشح می کند. این هورمون میزان سوخت و ساز بدن را بالا می برد و فرایندهای بسیاری در بدن به کار می افتند. بالا رفتن سوخت و ساز بدن، خود سبب احساس گرسنگی در معده می شود.

هیپوتالاموس، ساعت بیولوژیکی بدن را تنظیم می کند و این ساعت، خود میزان گرسنگی را تغییر می دهد. غشاء مخ هم بر هیپوتالاموس اثر کرده و میزان اشتها را دچار تغییر می کند. به همین دلیل است که در بیماری هایی همچون افسردگی بالینی و استرس، میزان مصرف انرژی بسیار دچار تغییر می شود.

نقش اشتها در بیماری ها

عملکرد نا منظم اشتها، سبب بیماری های مختلف از جمله بیماری bulimia که نوعی پرخوری روانی می باشد می شود. به علاوه، به دلیل ناهنجاری در عملکرد سیری، افراد ممکن است بیش از حد لازم غذا خورده و گرفتار بیماری چاقی شوند. عوامل بسیاری در چاقی مؤثرند که البته اغلب آنها ریشه هورمونی دارند.

داروهای مؤثر

از مکانیزم هایی که بر اشتها تأثیر می گذارند، برای تهیه ی داروهای لاغری استفاده می شود. یکی از این داروهای قدیمی فنترمین می باشد. یکی از داروهای جدید سیبوترامین نام دارد که میزان سروتونین و نورادرنالین را در سیستم عصبی زیاد می کند. داروهایی که جلوی اشتها را می گیرند، برای درمان چاقی استفاده می شوند.

از آنجا که در جهان غرب، بیماری چاقی بسیار شایع شده است، تحولات جدیدی در زمینه تولید داروهای لاغری پدید آمده؛ چون محققان به این نتیجه رسیده اند که در افراد چاق، رژیم غذایی به تنهایی نمی تواند مؤثر واقع شود.

کنترل وزن، عملی است که خوردن و آشامیدن در آن به گونه ای صورت می پذیرد که معمولاً وزن فرد کم شود. البته در برخی موارد به منظور اضافه کردن وزن و یا منظم نمودن مصرف مواد مغذی هم از کنترل وزن استفاده می شود.

تاریخچه

از قدیم، روش های مختلف کنترل وزن جهت کاهش وزن وجود داشت. در قرن 17 و قرن18، پزشکان به بیماران توصیه می کردند که با داشتن یک رژیم غذایی منظم، از ابتلا به بیماری جلوگیری کنند. برای طبقه بندی علمی غذا، مواد غذایی را به پروتئین، هیدرات کربن، نشاسته و چربی تقسیم می نمودند. در قرن نوزدهم، پزشکان و دانشمندان، رژیم های غذایی هدف دار را مورد آزمایش قرار دادند. ویلیام بانتینگ اولین کسی بود که با استفاده از رژیم غذایی کم هیدرات کربن، توانست وزن کم کند.

محدودیت های غذایی که رژیم محسوب نمی شوند

برخی ادیان از جمله اسلام و یهودیت، محدودیت های خاصی را در مواد غذایی و طرز تهیه غذاها دارند. اینگونه محدودیت ها جزو روش های کنترل وزن محسوب نمی شوند.
گیاه خواری نوعی رژیم غذایی خاص است که این هم جزو روش های کنترل وزن نمی باشد. داشتن این نوع رژیم معمولاً به دلایل مذهبی و یا اثرات مثبت روانی مربوط می شود. در برخی موارد، افراد مجبور به استفاده از چنین رژیم غذایی هستند؛ چون مواد غذایی دیگری در دسترس نیست.

بیماری روانی Bulimia، نوعی ناهنجاری عصبی است که ریشه روانی دارد. در این ناهنجاری، بیمار دچار پرخوری بیش از اندازه می شود و با محدود نمودن مصرف کالری در رژیم غذایی خود سلامتی خود را به خطر می اندازد. البته به خاطر داشته باشید که این ناهنجاری به هیچ عنوان جزو روش های کنترل وزن محسوب نمی شود و محدود نمودن مصرف کالری هیچ ربطی به رژیم غذایی خاصی ندارد.

روش های کنترل وزن

معمولاً کنترل وزن به برنامه ریزی منظمی اطلاق می شود که طی رعایت آن، چربی اضافی بدن کاهش یافته واز وزن بدن کاسته می شود. اغلب به منظور داشتن اندامی متناسب، افراد اقدام به کنترل وزن خود می کنند.

روش های متفاوتی برای کم کردن وزن وجود دارد که بسیاری از آنها مؤثر واقع نمی شوند. یک دستور رژیم غذایی به قصد کنترل وزن ممکن است در یک فرد مؤثر واقع شده و برای فرد دیگر مفید نباشد؛ چون بدن افراد ازنظر سوخت و ساز با هم تفاوت دارد.

اصول علمی در مورد کنترل وزن

برنامه ریزی یک رژیم غذایی موفق به قصد کاهش وزن، فقط بر پایه انرژی می باشد. اگر فردی طی مدت زمان معین، کالری کمتری مصرف کند، چربی اضافی بدنش می سوزد و در نتیجه وزنش کم می شود. رژیم های غذایی، تعادل انرژی در بدن را با محدود کردن و یا تغییر توزیع غذا در بدن تحت تاثیر قرار می دهند.

روش هایی که بر اشتهای فرد تأثیر می گذارند، مصرف انرژی بیش از اندازه را با تأثیر بر زیاده روی در خوردن محدود می نمایند. برای این منظور مثلاً از غذاهایی که فقط معده را پر می کنند استفاده می شود؛ در عین حال داروهایی که اشتها را کم می کند به کار می برند. انجام ورزش های سبک هم اشتها را کم می کند. اگر ورود و مصرف انرژی در بدن متعادل باشد، تناسب اندام حفظ می شود؛ در عین حال که انجام حرکات ورزشی هم بسیار مفید است.

در رژیم های غذایی به منظور کاهش وزن، بدن آب، چربی و مقداری از بافت ماهیچه ای خود را از دست می دهد. از آنجا که بافت ماهیچه ای متراکم تراست، زمانی که وزن بدن پایین می آید؛ اندازه بافت ماهیچه ای تغییر چندانی نمی کند. چربی ها حجیم ترند و مثلاً اگر تنها 3 پوند چربی در بدن به سوزد، اندازه سایز قسمتی از بدن که چربی داشته تغییر چشم گیری می کند.

برای اینکه تنها یک پوند از چربی بدن خود را به سوزانید، باید 3500 کالری، کمتر مصرف کنید. بنابراین، اگر فردی به تواند روزانه 500 کالری کمتر مصرف کند، هفته ای یک پوند چربی از دست می دهد.

در طول رژیم مخصوص کاهش وزن، بافت ماهیچه ای نیزاز دست می رود. برای جلوگیری از این امر، باید مصرف پروتئین را بالا برد (برای هر کیلو از وزن بدن، روزانه باید 7/1 تا 2/2 گرم پروتئین مصرف نمود). در این صورت ماهیچه تحلیل نمی رود و گاهی حتی بزرگتر هم می شود.

مشاوران تغذیه برای کنترل وزن

مؤسسات مختلفی در زمینه روش های کنترل وزن فعالیت می کنند که شیوه هر یک با دیگری تفاوت دارد. اما روش هایی که در همه آنها مشترک است، برگزاری جلسات مشاوره، حمایت عاطفی افراد چاق، حل مشکلات تغذیه ای آنان و دادن اطلاعات مفید به آنهاست. برخی از این مؤسسات لیست غذاهایی که افراد می توانند از آنها استفاده کنند ارائه می دهند و افراد در انتخاب غذاهایی که مجاز به استفاده از آنها هستند، آزادند.

رژیم های موقتی

بیشتر رژیم های موقت تنها برای مدت کوتاهی محبوبیت دارند. اگرچه برخی از آنها به دلیل این که مؤثر نیستند، فراموش می شوند. قضاوت در مورد این که این دسته از رژیم های غذایی ارزش غذایی دارند یا خیر، سخت است؛ چون اغلب طرفداران این نوع رژیم ها سعی دارند با بیان دلایل معتبر پزشکی، این رژیم ها را تأیید نمایند. از جمله ی این رژیم ها می توان رژیم گریپ فروت و رژیم های کم چربی را نام برد.

اغلب رژیم های موقت، مسئله تعادل انرژی در بدن را نادیده می گیرند. برای لاغر شدن، مقدار انرژی مصرفی باید از مقدار انرژی که بدن لازم دارد کمتر باشد تا بدن با سوزاندن چربی اضافی، کمبود انرژی خود را جبران نموده و فرد لاغر شود. اگر مقدار انرژی که بدن می سوزاند از مقدار انرژی مصرفی کمتر باشد، این مازاد انرژی در بدن به صورت چربی ذخیره می شود.

رژیم گریپ فروت

در رژیم گریپ فروت با هر وعده غذا گریپ فروت مصرف می شود؛ چون گفته شده که گریپ فروت سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد و به دنبال آن چربی بدن سریع تر می سوزد و در نتیجه وزن بدن کاهش می یابد. در نهایت متخصصین تغذیه به این نتیجه رسیدند که این رژیم، کاملاً بی تاثیر است.

رژیم کم چربی

این دسته رژیم ها در دهه 1980 و 1990 میلادی بسیار رایج بودند. افراد چاقی که تحت این رژیم ها بودند باید از غذاهایی که میزان چربی آنها کم بود استفاده نموده و در عوض اجازه داشتند که از غذاهایی که میزان هیدرات کربن آنها بالا بود استفاده نمایند. این رژیم بر پایه این تصور غلط بود که از بین سه ماده مغذی اصلی (چربی، هیدرات کربن و پروتئین)، تنها چربی سبب چاقی می شود. افراد چاق غذاهای کم چربی که حاوی مقادیر زیادی هیدرات کربن بود را می خوردند؛ اما لاغر نمی شدند. حتی گاهی اوقات به دلیل مصرف بیش از حد هیدرات کربن، چاق هم می شدند.

رژیم های غذایی طبی

رژیمی که پایه علمی داشته باشد، استفاده از مواد مغذی و عدم مصرف مواد غذایی مشخصی را ضروری می داند. برای مثال، فردی که مبتلا به دیابت است باید از رژیم غذایی پیروی کند که میزان قند خون او را متعادل نگه دارد یا کسی که به لاکتوز حساسیت دارد، در رژیم غذایی او باید از شیر و فراورده های لبنی دیگر که لاکتوز نداشته باشند استفاده شود. افرادی که بیماری های کلیوی دارند، باید از یک رژیم غذایی که میزان سدیم آن پایین باشد پیروی کنند تا به کلیه هایشان فشار نیاید.
افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند باید از یک رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات پیروی کنند؛ به علاوه این که از لبنیات کم چربی استفاده نموده و مصرف سدیم را کاهش دهند تا فشار خونشان بالا نرود.

رژیم های غذایی با کالری بسیار کم

این نوع رژیم غذایی را باید با نظارت دقیق پزشک انجام داد. در این نوع رژیم، فرد چاق
می تواند در مدت کوتاه مقادیر زیادی از چربی بدنش را از دست بدهد. البته پیروی از این رژیم برای برخی افراد خطرناک است. در این رژیم، پودر خاصی را به فرد چاق می دهند که او باید پودر را با 200 تا 300 میلی لیتر آب مخلوط نموده و سه بار در روز از آن بخورد. این مایع نوشیدنی، روزانه حدود 456 کالری انرژی فراهم می کند. همچنین کلیه مواد مورد نیاز بدن از جمله ویتامین، مواد معدنی و... را داراست. همراه با این پودر، فرد چاق روزانه باید از مکمل های دارای فیبر گیاهی استفاده نماید؛ در غیر این صورت دچار یبوست شدید می شود.
این رژیم غذایی؛ در صورتیکه تنها به مدت 6 تا 12 هفته از آن استفاده شود بسیار موفق عمل می کند. بدن به غذا نیاز دارد و چون غذایی مصرف نمی شود، چربی های ذخیره شده در بدن می سوزد و سوخت و ساز بدن هم کمتر می شود. همینکه رژیم را ترک کرده و مجدداً غذا مصرف کنید، بلافاصله به وزن بدن اضافه می شود. استفاده کوتاه مدت از این رژیم (مثلاً برای مدت 4 هفته) تقریباً هیچ فایده ای ندارد؛ چون اضافه وزنی که فرد چاق پس از ترک رژیم پیدا می کند، تمام کاهش وزن ناشی از رژیم او را خنثی می نماید و او مجدداً به وزن اول خود بر می گردد. بنابراین پس از ترک این نوع رژیم، لازم است که با انجام ورزش و مصرف معقول غذا جلوی اضافه وزن سریع را بگیرید. این نوع رژیم، فشار زیادی به بدن وارد می کند و بنابراین، تنها پس از مشورت با پزشک متخصص، باید اقدام به پیروی از رژیم کم کالری نمود.

رژیم هایی غذایی خطرناک

یکی از رژیم های غذایی خطرناک، رژیمی موسوم به یو یو می باشد. این رژیم غذایی، سوخت و ساز بدن را کاهش داده و همینکه مجدداً از غذاهای حاوی کالری استفاده کنید، بلافاصله اضافه وزن پیدا می کنید.

هرکسی به دلیل قحطی (توقف موقتی مصرف هر گونه غذا) لاغر می شود. این مسئله بسیار خطرناک است. زمانی که پزشکان افرادی که گرفتار قحطی شده اند را مورد آزمایش قرار می دهند، متوجه می شوند که وزن آنها خیلی پایین است و همین وزن کم آنها فقط شامل چربی بدنشان می شود و تقریبا هیچ ماهیچه ای وجود ندارد.

تنها روش مناسب و بی خطر برای لاغر شدن، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و معقول است که میزان کالری آن نسبت به رژیم غذایی معمولی کمتر باشد و فرد چاق به همراه ورزش و فعالیت بدنی، به تدریج از وزن خود بکاهد. ممکن است افراد از این دستورات پیروی کنند و لاغر نشوند؛ اما مسلماً نتایج مثبتی را در سلامتی خود شاهد خواهند بود.

مقدمه

به مقدار غذایی که فرد مصرف می کند رژیم غذایی می گویند. تغذیه ای مناسب است که میزان ویتامین، مواد معدنی، پروتئین و مواد سوختی آن به اندازه کافی باشد. عدم تعادل بین خوردن مواد سوختی و مصرف انرژی، سبب فقر غذایی و یا ذخیره آن به صورت چربی می شود.

با کنترل رژیم غذایی، می توان انرژی بدن را متوازن کرد و با اضافه و یا کم نمودن چربی بدن، چاق یا لاغر شد. زمانی که فردی رژیم خاصی می گیرد، باید از غذاهای خاص آن رژیم استفاده نموده و از مصرف برخی غذاها اجتناب نماید. هر رژیم غذایی، غذاهای مخصوص به خود را داشته و دستورات خاص خود را دارد.

رژیم کم کالری

در رژیم کم کالری، مصرف انرژی به منظور سالم ماندن و جلوگیری از پیری زودرس محدود می شود. این نوع رژیم، با تأثیر بر میزان کلسترول و فشار خون، به خصوص فرایند پیری را کند می کند. این نوع رژیم را بر روی جانوران زیادی از جمله میمون، عنکبوت و موش آزمایش کرده اند. نتیجه این بود که عمر این حیوانات طولانی شد. در این نوع رژیم غذایی، باید مصرف انرژی را به حداقل رساند؛ در عوض باید مقادیر کافی از ویتامین، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی را مصرف نمود.

از دهه 1930، دانشمندان اثرات این نوع رژیم را به وسیله ی آزمایشات گوناگون مورد بررسی قرار داده اند. اما در سال 1986م، برای اولین بار مشخص شد که موش هایی که رژیم کم کالری دارند در مقایسه با موش هایی که رژیم غذایی عادی دارند، بیشتر عمر می کنند. همچنین موش هایی که رژیم کم کالری داشتند، ظاهر جوان تری داشته و بیشتر و بهتر فعالیت می کردند؛ به علاوه روند بیماری های مرتبط با پیری در این دسته از موش ها به کندی صورت می گرفت.

نتیجه این آزمایشات روی حیوانات دیگر هم امتحان شد. محققان در حال بررسی اثرات مثبت این نوع رژیم و تطبیق این اثرات با انسان هستند. با وجود این که هنوز به طور دقیق مشخص نیست که آیا این رژیم غذایی سبب طول عمر می شود یا نه، برخی افراد به آرزوی طولانی شدن عمرشان از این نوع رژیم پیروی می کنند.

چرا رژیم غذایی کم کالری طول عمر را زیاد می کند؟

تحقیقات اخیر نشان می دهد که کاهش میزان مصرف کالری نیست که سبب طول عمر می شود. این تحقیق بر روی حیواناتی صورت گرفت که سوخت و ساز بدنشان را به قصد کاهش میزان انسولین بدن تغییر داده بودند. در تحقیقات اولیه، این حیوانات همچنان لاغر مانده بودند. مشاهده شد که حتی اگر این حیوانات رژیم غذایی عادی (دارای کالری به میزان عادی) هم داشته باشند طول عمرشان زیاد می شود.

این امر نشان می دهد که اگر موجود زنده ای به تواند لاغری خود را حفظ کند (سوخت و ساز بدنش مناسب باشد) و در عین حال، اندوخته چربی در بدنش تجمع پیدا نکند (میزان بالای انسولین در بدن سبب ذخیره چربی می شود) عمر طولانی خواهد داشت.
اگر بشود این عمل را بدون اعمال تغییرات در رژیم غذایی معمولی انجام داد، در آن صورت دیگر نیازی به رژیم های غذایی بسیار سخت و گاهی غیر قابل انجام به منظور طول عمر نمی باشد. یافته ها در خصوص نوع تغذیه انسان و ارتباط آن با طول عمر روز به روز بیشتر می شود و راه های مختلف به منظور داشتن زندگی بهتر و طولانی تر، هر روزه کشف می شود. یک گفته معروف وجود دارد که می گوید: اگر می خواهید بیشتر عمر کنید، کمتر غذا بخورید.

رژیم میوه

افراد تحت این رژیم غذایی، تنها از گیاهان و میوه به عنوان غذای خود استفاده می کنند. منظور از میوه، فقط آن دسته از میوه ها نیست که در تصور ما بگنجد، مثل سیب یا پرتقال. بلکه از موادی که از نظر علم گیاه شناسی جزو میوه ها محسوب می شوند هم می توان استفاده نمود. برای مثال، میوه جات حبه دار، مغز انواع میوه، دانه خوراکی گیاهان، انواع فلفل، گوجه فرنگی، کدو، لوبیا، نخود، حبوبات و...همگی جزو مواد غذایی هستند که افرادی که این رژیم غذایی را دارند می توانند از آنها استفاده نمایند.

میوه خواران تنها از میوه گیاه استفاده می کنند؛ بنابراین نیازی نیست که کل گیاه را نابود نمایند. مثلاً وقتی فردی هویچ می خورد، در واقع از ریشه خوراکی گیاه هویچ استفاده نموده و بنایراین گیاه هویچ، بدون ریشه از بین می رود.

میوه خواران عقیده دارند که خوردن میوه، لطفی به گیاه است. جانوران میوه های گوشت دار را می خورند که قبل از دفع شدن و تبدیل به کود آماده، در طول دستگاه گوارش حیوان سفر می کند. میوه هایی که دارای هسته هستند ممکن است از مکان گیاه مادر به فرسنگ ها دورتر حمل و نقل شوند.
زمانی که جانوران میوه را می خورند، هسته آنرا که دارای دانه است بیرون می ریزند و این دانه با محیا بودن شرایط، شروع به رشد می کند. اگر جانوران میوه را نخورند میوه نمی تواند به مناطقی دور از گیاه مادر سفر کند. زندگی و دوام بسیاری از گیاهان بستگی به پراکنده شدن میوه آنها از طریق جانوران دارد.

البته پیروی از رژیم میوه بسیار سخت است و به علاوه، پیروی طولانی مدت از آن سبب بیماری های مختلف تغذیه ای شده و به دلیل کمبود مواد مغذی در آن، سلامتی افراد به خطر می افتد.
برای مثال، ویتامین ب12 در هیچ میوه ای یافت نمی شود (این ویتامین را نوعی باکتری می سازد و از آنجا که ما میوه را قبل از خوردن می شوییم، این ویتامین از بین می رود). میزان بالای قند این نوع رژیم، سبب ابتلای افراد به دیابت می شود. همچنین این رژیم غذایی پروتئین، مواد معدنی و ویتامین های محلول در چربی را ندارد. افراد تحت این نوع رژیم، به دلیل اینکه در آرزوی غذا خوردن بسر می برند، دست به پرخوری می زنند و گاهی به مصرف برخی انواع میوه (از جمله خرما آنهم به دلیل میزان قند بالا و آووکادو به دلیل میزان چربی بالای این میوه) معتاد می شوند و در خوردن این میوه ها زیاده روی می کنند. گاهی افرادی که رژیم میوه را دارند مبتلا به ناهنجاری Orthorexia می شوند.

استیو جابز، از مؤسسان شرکت بزرگ کامپیوتری اپل، در طول دهه 1970 از رژیم میوه پیروی می کرد. در اینجا قسمتی از خاطرات او را می خوانید:
”من آن موقع واقعاً میوه خوار بودم. فقط میوه می خوردم. آن موقع سه ماه از افتتاح شرکتمان گذشته بود و ما هنوز اسمی انتخاب نکرده بودیم. از آنجا که میوه خوار بودم، یک روز مسئولان را تهدید کردم که نام شرکت را اَپل (به معنای سیب) خواهم گذاشت؛ مگر اینکه تا ساعت 5 بعد از ظهر آن روز، کسی نام بهتری را پیشنهاد دهد. فکر کردم با انجام این کار خلاقیت دست اندرکاران تحریک شده و نام بهتری را پیشنهاد خواهند نمود. اما هیچ کس نامی ارائه نداد و این شرکت وسیع، تنها به دلیل رژیم میوه که آن زمان داشتم، اپل نام گرفت.“

رژیم غذایی بدون گلوتن و کازئین

بسیاری از والدینی که در مورد فرزندانشان وسواس دارند، گفته اند که رژیم غذایی بدون گلوتن و کازئین، برای فرزندان مفید است. این امر ناشی از آن است که بدن برخی کودکان قادر به هضم کامل گلوتن ( پروتئین موجود در غلات) یا کازئین (پروتئین موجود در شیر) نمی باشد. هضم جزئی این دسته پروتئین ها همچون داروی آرام بخش بر مغز عمل کرده و بر تکامل مغز در سنین کودکی، اثرات خطرناکی می گذارد.
افراد بزرگسالی که به این دو نوع پروتئین ها حساسیت دارند و بدنشان قادر به هضم آنها نمی باشد، معمولاً مانند افراد معتاد به این مواد احساس نیاز می کنند. اگر گلوتن وارد بدن این افراد شود، مشکلات گوارشی شدیدی ایجاد می نماید.
پس از ورود گلوتن به بدن، سه ماه طول می کشد که اثر آن بر دستگاه گوارش کاملاً از بین برود. برای از بین رفتن اثر کازئین مصرفی در بدن، یک ماه طول می کشد. برخی افراد، این رژیم غذایی را مناسب افراد مبتلا به شیزوفرنی می دانند.

رژیم غذایی کم پروتئین

در این نوع رژیم غذایی، افراد مصرف پروتئین خود را کاهش می دهند. این رژیم مخصوص کسانی است که بیماری های کلیوی و یا کبدی دارند.